همایش بین‌المللی تغذیه بالینی ایران در دانشگاه علوم پزشکی مشهد، روز گذشته میزبان برگزاری سمپوزیوم «ارتقای سطح سلامت جامعه از طریق تغذیه مناسب با رویکرد طیب» از سوی موسسه کیفیت رضوی بود.
به گزارش روابط عمومی موسسه کیفیت رضوی، دبیر اجرایی همایش بین‌المللی «غذای طیب» در این سمپوزیوم گفت: مراحل تحقیقاتی و پژوهشی طرح نشان طیب به پایان رسیده است و در حال حاضر در مرحله تجاری‌سازی این نشان در سطح ملی و بین‌المللی هستیم.
دکتر حسین زمانی تصریح کرد: برای نیل به این هدف، سامانه کیفیت رضوی ایجاد شده است تا بهترین مواد غذایی در کشور در این سامانه ثبت شوند. ضمن اینکه برای هر محصول ثبت شده در این سامانه، یک شناسنامه دیجیتال تهیه شده است که امکان معرفی محصولات باکیفیت سطح کشور را برای عموم مردم فراهم می‌کند.
او ادامه داد: موسسه کیفیت رضوی در مسیر تبدیل شدن نشان طیب به عنوان برند اعتبار بخش در سطح کشور حرکت می‌کند و در این راستا تاکنون شورای استانی طیب و نمایندگی کارگزاری و شبکه همکاری رسمی این موسسه در استان‌های خراسان شمالی، یزد و اصفهان آغاز به کار کرده‌اند.
مدیرعامل موسسه کیفیت رضوی درباره تبیین مدل مفهومی غذای طیب تصریح کرد: غذای طیب می‌تواند با عناوینی مانند غذای حسن، غذای مفید، غذای حلال، غذای پاک، غذای بدون آلودگی ظاهری و باطنی، غذای با ارزش غذایی کامل، غذای سالم و غذای بدون ضرر نیز اشتراکات مفهومی داشته باشد، بنابراین غذای طیب می‌تواند امتیازات سایر برندهای فعال و مطرح در زمینه مواد غذایی مانند غذای حلال، غذای ارگانیک، غذای سالم و غذای هدفمند را به صورت توام داشته باشد.
او قرارداد طراحی و استقرار نشان طیب در زنجیره‌های منتخب غذایی که بین موسسه کیفیت رضوی، بنیاد بهره‌وری موقوفات آستان قدس رضوی و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری منعقد شده است را یکی از پروژه‌های در دستور کار این موسسه در سال ۱۴۰۰ عنوان کرد.
زمانی ادامه داد: پروژه مذکور در چهار فاز شامل تولید دانش فنی، استقرار نشان طیب، ایجاد شبکه کارگزاری و توسعه و برندسازی، با استفاده از ظرفیت‌های علمی و اجرایی از قبیل همکاران ستادی موسسه کیفیت رضوی، مشاوران و اعضای شوراهای تخصصی طیب، شبکه همکاران علمی و دانشگاهی، شبکه ارزیابان طیب، تیم‌های تحقیقاتی زنجیره‌های نان، گوشت، برنج، خرما، زعفران و پسته طراحی شده و در حال اجرا است.
او با بیان اینکه یکی از مزایای نشان طیب، دارا بودن سامانه‌ای جامع برای ارزیابی و رتبه‌بندی محصولات و واحدهای صنفی است، خاطرنشان کرد: حضور در این سامانه، پیش‌نیاز دریافت نشان طیب است؛ بدین معنی که تولیدکنندگان، صاحبان اصناف و برندهای تجاری برای ورود به فرآیند دریافت نشان طیب، در گام نخست باید محصول یا واحد صنفی خود را در سامانه کیفیت طیب مستقر کنند.
استادیار موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی ادامه داد: هنگامی که محصولی در سامانه مستقر میشود، براساس شاخص‌های مطرح در طیب، ارزیابی شده و نمره دریافت می‌کند، هرچقدر یک مجموعه به لحاظ شاخص‌های طیب ارتقاء یابد، رتبه‌اش در سامانه هم بهبود می‌یابد و می‌تواند در میان برترین‌ها قرار گیرد.
زمانی با بیان اینکه در سامانه رتبه‌بندی محصولات، امکان مشاهده روند تغییرات کیفیت، رهگیری فرآیند تولید، راهنمای مصرف، اصالت‌سنجی مجوزها و گواهینامه‌ها، درگاه‌های خرید و نظرات مشتریان برای محصولات وجود دارد، تصریح کرد: تاکنون بیش از ۳۰۰ محصول و واحد صنف ارزیابی و رتبه‌بندی و شناسنامه کیفیت این محصولات نیز صادر شده است، ضمن اینکه تمامی این اطلاعات در سامانه rqi.ir قابل مشاهده است.
۷۰ درصد مشکلات گوارشی مردم از نان است
سید موسی‌الرضا حسینی فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد دیگر سخنران سمپوزیوم «ارتقای سطح سلامت جامعه از طریق تغذیه مناسب با رویکرد طیب»، گفت: ۷۰ درصد مشکلات گوارشی مردم از نان است و متاسفانه باید گفت وضعیت نان کشور ما چنان اسفناک است که مردم هر چه نان نخورند، سالم‌تر خواهند بود.
او ادامه داد: گندم از اجزا مختلفی از جمله پرز یا کرک، دانه‌های نشاسته‌ای، جوانه و سبوس تشکیل شده است و با آسیاب کردن تبدیل به آرد شده و در تولید نان از آن استفاده میشود. متاسفانه در کارخانه‌ها، در فرایند آسیاب کردن آرد، اجزاء مهم آن از جمله پرز، سبوس و جوانه گرفته میشود و در اصلاح آرد فقیر از هر نوع ویتامینی میشود.
حسینی افزود: درجریان سبوس گیری از گندم، ۶۰ درصد کلسیم، ۷۷ درصد منیزیم، ۷۸ درصد روی، ۸۹ درصد کبالت، ۹۸ درصد ویتامین E، ۸۰ درصد ویتامین‌های B1 و B3، ۷۵ درصد فولیک اسید و مقادیر زیادی فیبر از بین می‌رود که تهی‌سازی آرد، سقوط فیبر، ویتامین‌ها و املاح گندم تا ۸۵ درصد، افزایش قند نان، شیوع بیماری‌های دیابت، چاقی، فشار خون، سکته و… از تبعات منفی سبوس‌گیری آرد است.
دانشیار دانشگاه علوم پزشیکی مشهد با اشاره به اشتباه رایج توصیه متخصصان غدد برای بیماران مبتلا به دیابت در استفاده از نان سبوس‌دار خاطرنشان کرد: باید گفت بیماران از نانی استفاده کنند که اجزای گندم از جمله پرز، سبوس، جوانه از آن جدا نشده باشد. آردی که همه اجزاء آن گرفته شده، خالی از همه ویتامین‌هاست و وقتی به آن به میزان دلخواه سبوس می‌زنند، قطعا به سلامتی بدن ضرر می‌رساند.
او با تاکید بر اینکه نان خوب نانی است که دارای ارزش غذایی بوده و با آرد کامل یا ۷ درصد پخته شده باشد، گفت: التهاب در بدن عامل بسیاری از بیماری‌ها از جمله انواع حساسیت‌ها، آرتریت، دیابت و بیماری قلبی است.
حسینی با تاکید بر اینکه آرد کامل یا آرد غلات کامل که سبوس و جوانه گندم دارد، در بسیاری موارد سبب درمان هم میشود، افزود: افراد با مصرف آرد کامل، آنتی اکسیدان و مواد معدنی و ویتامین هم دریافت می‌کنند.
او ادامه داد: مردم از خوردن نان لواش پرهیز کنند، چراکه نه خمیر استراحت می‌کند و نه مخمر دارد. گروه تغذیه ایران با گسترش نان لواش مخالف است؛ درواقع به دلیل مصرف آرد سفید، این نان فاقد املاح، آهن، کلسیم، فیبر و ویتامین‌ها گروه B است. متاسفانه مردم این نان را به دلیل ماندگاری بالا، بیشتر استفاده می‌کنند.
نگرانی از تولید و مصرف آکریل آمید در نان
دکتر فخری شهیدی استاد دانشگاه فردوسی مشهد نیز در این سمپوزیوم با بیان اینکه در کشور ما بیشترین نگرانی از حجم تولید و مصرف آکریل آمید در نان است، گفت: در دهه‌های اخیر، با رشد فزاینده مصرف غذاهای آماده، فست فودها و اسنک ها به ویژه توسط کودکان و نوجوانان مواجه هستیم که گاهی بیش از ۴۵ درصد آن ها را روغن تشکیل می‌دهد.
او ادامه داد: از آنجا که در تهیه این گونه مواد غذایی روغن چندین بار در معرض دمای بالا قرار می‌گیرد، در آن ترکیبات سمی نظیر آکرولئین و آکریل آمید تشکیل میشود. آکریل آمید یک ماده اسیدی سرطان‌زاست که هنگام سوختن، برشته شدن یا پختن از مواد کربوهیدراتی غلات با درجه حرارت بالا در فراورده‌هایی از جمله نان، بیسکویت، کلوچه، برنج و سیب‌زمینی ایجاد میشود.
استاد دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به اینکه با پیشرفت تکنولوژی میزان بیماری‌های ناشی از مصرف غذا افزایش یافته است، گفت: دلیل آن ورود برخی سموم در حین زنجیره تولید مواد غذایی یا تغییر الگوی مصرف غذا است و این آلرژی‌ها، بیماری‌های قلبی- عروقی، بیماری‌های کبدی، سرطان و … را به دنبال دارد.
او ادامه داد: از آنجا که تولید غذا یک زنجیره به هم پیوسته از مزرعه تا میز است، لذا عدم رعایت اصول صحیح در هر یک از مراحل زنجیره تولید اعم از کاشت، داشت، برداشت، حمل و نقل، انبارداری، فراوری، بسته بندی و توزیع منجر به عدم سلامت و ایمنی ماده غذایی میشود که مصرف این گونه فراورده‌ها عوارض گوناگونی را به همراه دارد.
شهیدی با اشاره به اهمیت غذاهای فراسودمند یا عملگر ادامه داد: این غذاها علاوه بر تامین انرژی، ترکیباتی دارندکه به پیشگیری از برخی بیماری‌ها، سلامت و افزایش طول عمر کمک می‌کنند.
او ادامه داد: باید توجه داشت که برخی از محصولات با منشاء گیاهی، دامی و دریایی از جمله میوه‌ها و سبزی‌هایی که حاوی رنگدانه‌هایی نظیر کاروتن‌ها، آنتوسیانین‌ها، ترکیبات فنولی، فیبرها و همچنین روغن های حاوی اسیدهای چرب چند غیراشباع نظیر امگا۳ ، امگا۶ و امگا۹، به طور ذاتی فراسودمند هستند.
مخاطبان مدل زیست بوم طیب کل جامعه بشری هستند
علیرضا تعالی عضو هیئت علمی همایش بین‌المللی «غذای طیب» با بیان اینکه مخاطبان مدل زیست بوم طیب کل جامعه بشری هستند گفت: رویکرد طیب، تعیین و شناسایی زنجیره غذایی است، درواقع کیفیت در هرحلقه از زنجیره غذایی، از حلقه‌های دیگر تاثیر می‌پذیرد و مبانی حلال و مدل طیب در رویکرد به زنجیره‌های غذایی امکان پذیر است.
او با اشاره به اینکه تعیین الگوی کیفیت و ایمنی زنجیره غذایی به دلیل گرایش به تمرکز تولید محصول، یک ضرورت است، گفت: الگوهای زنجیره غذایی در زیست بوم، سبب اتصال حلقه‌های هم ارز و ارتباط تولید کنندگان محصول در جمعیت تابع زیست بوم شده و موجبات ارتقاء را از طریق اتصال آن‌ها با هم را فراهم می‌کند.
متخصص حوزه دام، طیور و آبزیان اداره کل دامپزشکی خراسان تصریح کرد: کیفیت زیست بوم در مدل طیب قابلیت درجه بندی دارد و این مدل می‌تواند یک استاندارد مبتنی برتعالیم اسلامی باشد.
او با بیان اینکه ویژگی شاخص‌های مدل زیست بوم طیب از استانداردهای بین المللی، ملی و حاکمیتی برگرفته شده است، افزود: ارکان مدل زیست بوم طیب از جمله حلیت، نظم و آراستگی، سلامت، اصالت و برکت برگرفته از تعالیم اسلامی بوده که با تمامی هدایت‌های اخلاقی و معنوی سایر مذاهب و جوامع بشری انطباق پذیر است.
عضو هیئت علمی همایش بین‌المللی «غذای طیب» ادامه داد: مدل زیست بوم طیب از نوع استانداردهای ارزیابی انطباق و درجه بندی است. در تعیین درجه‌بندی محصول، ارزیاب و مصرف‌کنندگان نقش داشته و سیستم ارزیابی و درجه بندی نظر مصرف کنندگان را نیز انعکاس می‌دهد.
تعالی ادامه داد: مدل زیست بوم طیب جایگزین هیچ نوع استاندارد دیگری نمی‌شود و دربرگیرنده سیستم بهبود و ارتقاء منحصر به فرد خود است. درواقع مدل طیب، استانداردسازی زیست بوم است.
